زندگی پربار فرهنگ سالار، پروفیسور دوکتور عنایت الله شهرانی

 

بقایی پامیر زاد

زندگینامه پربار فرهنگ سالار، پروفیسور دوکتور عنایت الله شهرانی

 

دوستان ارجمند ! آنچه درنوشته های قبلی درباره زندگی و فعالیت های فرهنگی و هنری روان شاد پروفیسور غلام محمد میمنگی بشما ارایه گردید ، از کتابی اقباس شده بود که زیرعنوان ( شرح احوال و آثار پروفیسور غلام محمد میمنگی ) ازطرف فرهنگ سالار پروفیسور دوکتورعنایت الله شهرانی بچاپ رسیده و به بازار عرضه شده است.

ازآنجائیکه در بخش اخیر کتاب مذکور زندگینامه خود دوکتور شهرانی با نمونه های چند از رسم های زیبایش نیز چاپ و درج گردیده ، لذا واجب دانستم تا به پاس خدمات قیمت دار این شخصیت فرهیخته که یکی از وارثان برحق فرهنگ آریایی و خراسان است ، آن نوشته ها و رسم ها را عینا به خدمت شما پیکش نمایم.

امیدوارم جامعه فرهنگی حق شناس افغانستان و حکومت افغانستان از خدمات این فرزند گرامی وطن که تمام حیات پربار خود را وقف کارهای با ارزش فرهنگی و هنری نموده ، تا دیر نشده تجلیل شایسته بعمل بیاورد و او را پیش از پیش در راه خدمت گزاری به میهن تشویق فرمایند.

لازم به یاد آوریست ، درشرایط فعلی که کشور جدا به کمبود کادر های متخصص و مسلکی مواجه است ، موجودیت داکتر شهرانی که هنوز جوان بوده و قدرت کار را دارند در جمله کادرهای علمی و مسلکی وزارت تحصیلات عالی و دانشگاه کابل یک ضرورت مبرم تلقی میگردد. او فعلا با فامیل خود در امریکا بسر میبرد و مصروف نوشتن کتابی دربارهً زندگی و کارنامه های شخصیت ممتاز سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر افغانستان شاد روان شاه محمدولی خان آگاه دروازی وکیل شاه امان الله خان میباشد.

 

اینک این شما و اینهم زندگینامه پروفیسور دوکتور عنایت الله شهرانی

پروفیسور دوکتور عنایت الله شهرانی در هشتم قوس 1321 خورشیدی مطابق یازدهم نومبر 1942 در قریه شهران ولسوالی خاش ولایت بدخشان تولد شده است. وی فرزند دانشمند گرامی و آموزگار ، شادروان الحاج عبادالله شهرانی میباشد که اولین مربی عنایت الله شهرانی بشمار میرود. دوکتور شهرانی تحصیلات آغازین را در بدخشان در مکتب ” معروف خاش ” ، ثانوی را در مکتب ابن سینای کابل و لیسه را در دارالمعلمین کابل بپایان رسانیده و در سال 1962 شامل دانشکده تعلیم و تربیه دانشگاه کابل گردیده و بعد از فراغت مدتی را در دارالمعلین کابل بحیث استاد کار کرده است. و همزمان با آن کورس مافوق لیسانس را به سرپرستی وزارت معارف وقت بنام ” کونستالیک گایندنس ” فرا گرفته و پس از فراغت ازین پروگرام که همه مضامین آن ازمسایل روانشناسی بحث میکرد دو سال دیگر را عملا با محصلان درخصوص حل مشکلات روانی موفقانه کار مینماید.

درسال 1971 ازدواج نموده و محصول آن چهار فرزند است که یک دختر و سه پسرمیباشد. شهرانی در همین سال درفاکولته تعلیم و تربیه از طریق رقابت بحیث اسستانت پذیرفته میشود و در سال 1976 بعد از بدست آوردن بورس فولبرایت بازهم از طریق رقابت از میان استادان انتخاب و به دانشگاه اریزونای  امریکا غرض تحصیل دورهً ماستری میرود و در سال 1978 شهادتنامه ماستری را در رشتهً تعلیم و تربیه هنر از آنجا بدست می آورد.

دردوران هجرت درسال 1981 ـ 1982 در دانشگاه پشاور منحیث استاد در بخش مطالعات آسیای مرکزی کار میکند و در نیمهً سال 1982 میلادی با فامیل خود به ایالت اریزونای امریکا هجرت مینماید و در سال 1983 میلادی شامل دانشگاه اریزونا میگردد و بعد از سه سال شهادتنامه دوکتورا را در رشتهً تعلیم و تربیه بدست می آورد.

درسال 1990 میلادی با اعضای فامیل پس به پاکستان برمیگردد و علاوه برهمکاری با سازمانهای مجاهدین ، عضو رابطهً عالم اسلامی میگردد ووظیفهً مستشاریت تعلیمی را بدوش میگیرد و همزمان با آن بحیث استاد در دانشگاه بین المللی اسلامی اسلام آباد به تدریس مصروف میشود و در سال 1992 میلادی بحیث پروفیسور و رئیس بخش مطالعات آسیای مرکزی در دانشگاه مذکور پذیرفته میشود.

درسال 1995 میلادی با فامیل خود دوباره به امریکا میرود و تا ایندم مصروف تالیفات و تحقیقات در بلومینگتن اندیانای ایالات متحده امریکا میباشد.

دوکتور شهرانی بتاریخ 26 نومبر سال 200 میلادی بحیث رئیس عمومی اتحادیه سرتاسری هنرمندان افغانستان با اکثریت قاطع آرا انتخاب گردیده است.

آثار دوکتور شهرانی :

* هنر در افغانستان

* اصول تدریس هنر

* امثال و حکم فارسی

* امثال و حکم پشتو

* لغات مستعمل در لهجهً دری بدخشان

* فلک های کهسار

* ” گور اوغلی ” داستانهای حماسی ترکستان

* دوبیتیهای تاجکی

* تعلیم و تربیهً هنر در افغانستان ( رساله ماستری ـ انگلیسی )

* ارزیابی امتحانات هنر در مکاتب عالی امریکا ( رساله دوکتورا ـ انگلیسی )

* تاریچهً مختصر هنر در افغانستان

* ” بزم تاجیک ” ره آورد سفرتاجیکستان

* آسیای مرکزی

* مشاهیر بدخشان

* استاد عدیم شغنانی

* قهرمان ماورالنهر محمد ابراهیم لقی

* تاریخ بدخشان

* یادی از نقاشان افغانستان

* ضرب المثل های دری

* مرزهای همزیستی زبانها

* شاه محمدولی خان دروازی

* افسانهً شگوفه بهار

* شرح احوال و آثار عبدالحی حبیبی

* شرح احوال و آثار پروفیسور غلام محمد میمنگی

* مخفی بدخشانی

* گلبدن نامه

* کابل درپرده های تاریخ

* شجرهً اتراک

* بابرنامه

* غزنویان

* قانون طرب

* رسالهً موسیقی

* یمگان

* ظهیرالدین محمد بابر

* دیوان فارسی شاه غریب ، میرزا غریبی

* دیوان فارسی مولانا هلالی چغتانی

* افکار شاعر

* پیرخرابات

* فیض قدس

* آرامگاه بابر

همچنین وی مقالات زیادی را دربارهً حضرت بیدل ( همه دل) علامه صلاح الدین سلجوقی ، سنایی غزنوی ، امیرخسرو دهلوی و دیگر شخصیت های بلند آوازهً علمی ، ادبی ، عرفانی و فرهنگی وطن تحریر و به چاپ رسانیده است.

درزمان استادی در دارالمعلمین کابل و دانشگاه کابل دوکتور شهرانی نیز نقاشی و رسامی های زیادی را تهیه کرده  و چندین بار به نمایشات نقاشی حصه گرفته و جوایز مطبوعاتی را بدست آورده است. هنگامیکه در شعبهً هنرهای زیبا دانشکدهً ادبیات وظیفه داشت کورسهای نقاشی و تعلیم تربیه هنر را هم تدریس نموده و زمانیکه در راس شعبه هنرهای زیبای دانشکده ادبیات و علوم بشری بود آن شعبه را به سطح دانشکده جداگانه و مستقل نیز ارتقا داده است ، ویکی از موسسان هنرهای زیبای دانشگاه کابل است.

همینگونه دوکتور شهرانی عضو کمیسیون مستقل تعلیمی یونسکو  در سال 2002 میلادی ، برپاکنندهً اولین سیمینار فدرالی ساختن افغانستان درشهر مزارشریف در تاریخ 2002 میلادی برپاکنندهً اولین سیمنارعلمی انکشاف زبان تورکی  درشهر مزارشریف در سال 2004 میلادی ، عضو کنفرانس صلح ملل متحد درکویته در سال 1994 میلادی و عضو کنفرانس قبرس درسال 1998 نیزبوده است.

سوابق هنری

دوکتور شهرانی مولف آثار فراوان هنری ، ادبی و تاریخی می باشد. وی کارهای هنری و نقاشی و رسامی را از دونفر متخصصین امریکایی و استاد برشنا فراگرفته است که کار هنری اش قرار ذیل است :

* اصول تدریس آرت تربیوی ، اولین کتابیست که دراین رشته تالیف و در مطبعه معارف 1350 هـ ش چاپ شده است.

* هنر در افغانستان ، اولین تذکرهً نقاشان در تاریخ هنر افانستان است ، در مطبعهً معارف ، 1350 هـ ش اقبال چاپ یافته است.

* تاریخ مختصرهنر در افغانستان ، رسالهً کدر علمی ( به انگلیسی )

* ارزیابی امتحانات هنر در مکاتب ثانوی غرب امریکا ، تیزس داکتری ، 1986 ( به انگلیسی )

* تعلیق و تحشیه در قانون طرب اثر استاد سرآهنگ

* شیرخرابات ( استاد قاسم )

* موسیقی در افغانستان

* سیرهنر در افغانستان

* شرح احوال و آثار غلام محمد میمنگی

* حنجرهً هند ـ کتابیست در بارهً لتامنگیشکر

* نمایشهای نقاشی و صاحب جوایز نقدی پارچه های هنری و نوشتن کتاب رهنمای هنر

* مقدمه و ادیت کتاب ” پدر تیاتر ، استاد عبدالرشید لطیفی ” تالیف پوهاند عبدالواسع لطیفی

* رساله دربارهً استاد بهزاد و هنر عهد تیموریان

* تحریر بیش پنجاه مقالهً هنری

* تاسیس شعبات موسیقی ، تیاتر ، سینماتوگرافی ، خطاطی ، دیزاین ، میناتوری و تعلیم و تربیه هنر در دانشگاه کابل و اکادمیک ساختن آنها در کنار بخش های دیگرعلوم در افغانستان

* تاسیس دانشکدهً هنرهای زیبا در سال 1981 م.

* تاسیس اتحادیهً نقاشان ، 1979 ـ 1981 م.

* موسس اتحادیهً سرتاسری هنرمندان افغانستان در 2001 م. در امریکا

* اولین رئیس اتحادیه سرتاسری هنرمندان افغانستان

* مشاور هنر تدریس آموزان در مکاتب ابتدائیه و سوپروایزر هنری در مکاتب شهری

* عضو تهیه و ترتیب پروگرامهای هنری در وزارت معارف

* رسامی والستریشن در موسسه تعلیم و تربیه دانشکده تعلیم و تربیه

* ویگانه کسی است که بیشتر در موضوعات هنری تالیفات دارد و دفاع از هنرمند نموده است.

چند آثار هنری